- ιππικό
- Στρατιωτικός όρος που αναφέρεται στην έφιππη στρατιωτική δύναμη. Ως μαχητικό όπλο το χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά οι Ασσύριοι (9ος αι. π.Χ.) και οι Πέρσες, ενώ αργότερα αποτέλεσε τμήμα των ελληνικών και ρωμαϊκών στρατευμάτων. Στους Ρωμαίους όμως, σχεδόν έως το τέλος της περιόδου της δημοκρατίας δεν είχε, τη σημασία που είχε αποκτήσει, για παράδειγμα, στον καρχηδονιακό στρατό, του οποίου το νουμιδικό ι. αποδείχθηκε συχνά αποφασιστικός παράγοντας κατά τους Καρχηδονιακούς πολέμους. Μόνο γύρω στα μέσα του 3ου αι. π.Χ. η συγκρότηση ιδιαίτερων τμημάτων ι. στους ρωμαϊκούς στρατούς πήρε ξεχωριστή σημασία και έκταση, γεγονός που επέβαλε η ανάγκη της αντιμετώπισης με επαρκείς δυνάμεις των στρατών των βαρβάρωνλαών, οι οποίοι διέθεταν ισχυρό και εμπειροπόλεμο ι.
Όπλο πρωταρχικής σημασίας για ένα μεγάλο διάστημα στον Μεσαίωνα, περιέπεσε κάπως σε παρακμή μεταξύ 15ου και 16ου αι., έπειτα από τη διάδοση των πυροβόλων όπλων. Ο Γουσταύος Αδόλφος της Σουηδίας κατά τις πρώτες δεκαετίες του 17ου αι. και ιδιαίτερα ο Φρειδερίκος ο Μέγας της Πρωσίας και ο στρατηγός του Φρίντριχ Σάιντλιτς περίπου στα μέσα του 18ου αι. έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στον ρόλο του ι. Οι ελιγμοί κρούσης του ι. τελειοποιήθηκαν σε τέτοιον βαθμό ώστε να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλη έκταση από τον Ναπολέοντα κατά τις αποφασιστικές φάσεις ορισμένων περίφημων μαχών του. Εκτός από την αξιοποίησή του κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της κύριας πολεμικής επιχείρησης, το ι. χρησιμοποιήθηκε συχνά ως μέσο ανίχνευσης και κάλυψης, πριν από την επαφή μεταξύ των μεγάλων σχηματισμών των αντιμέτωπων δυνάμεων, καθώς επίσης και ως μέσο εκμετάλλευσης της επιτυχίας με την καταδίωξη του εχθρού κατά την υποχώρηση. Τυπικά παραδείγματα του τελευταίου αυτού ρόλου του ι. είναι η χρησιμοποίησή του μετά τις μάχες της Ιένας και της Άουρστετ του 1806 –που κέρδισαν αντίστοιχα ο Ναπολέων και ο στρατάρχης του, Λουί Νικολά Νταβού– στην υποχώρηση των πρωσικών στρατευμάτων.
Τον ρόλο που άλλοτε διαδραμάτιζε το σώμα αυτό έχουν αναλάβει σήμερα τα τεθωρακισμένα και τα άρματα μάχης. Εξάλλου, η εμφάνιση της αεροπορίας πολύ γρήγορα περιόρισε τη χρησιμότητα του ι. τόσο για την εκτέλεση ανιχνευτικών αποστολών όσο και για τη δράση του κατά τις επόμενες φάσεις μιας μάχης. Κατά τη διάρκεια των φάσεων αυτών τα ελικόπτερα και τα αεροπλάνα δίωξης-βομβαρδισμού, τα πρώτα με την ανίχνευση και τα δεύτερα με τον βομβαρδισμό και τον πολυβολισμό, είναι σε θέση να δράσουν πολύ αποτελεσματικότερα εναντίον των δυνάμεων που υποχωρούν ή γενικά βρίσκονται σε ιδιαίτερα κρίσιμη κατάσταση.
Μπρούντζινο αρχαιοελληνικό αγαλμάτιο έφιππου πολεμιστή (Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο).
Η πρώτη στρατιωτική χρήση του ιππικού ανάγεται στον 9o αι. π.Χ. Στη φωτογραφία, ασσυριακό ανάγλυφο, που εικονίζει εκστρατεία του Ασουρμπανιπάλ (Σαρδανάπαλου) εναντίον νομάδων ιππέων (Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο).
Μάχη ιππικού, σε ανάγλυφο ρωμαϊκής σαρκοφάγου του 2ου αι. μ.Χ. (Εθνικό Ρωμαϊκό Μουσείο, Ρώμη).
Νορμανδοί ιππείς σε τάπητα της Μπαγιέ (11ου αι.).
Έφιππος Ισπανός στρατιώτης, σε μικρογραφία του 16ου αι. (Μουσείο Μπούργκος, Μαδρίτη).
Αρχαίο ινδικό ιππικό, σε εικόνα της «Μαχαμπαράτα».
Έφοδος ελαφρού ιππικού, με αρχηγό τον λόρδο Κάρντιγκαν στη μάχη της Μπαλακλάβα (1854), η οποία υπήρξε ένα από τα αιματηρότερα επεισόδια του Κριμαϊκού πολέμου (τμήμα από λιθογραφία της εποχής).
Dictionary of Greek. 2013.